Over de opgedane inzichten en ervaringen van mijn 10-daagse Vipassana stilte meditatie. Tien dagen stil, pfff inderdaad. Wat doet dat met een mens? Of in elk geval, wat deed het met mij… Mooi om daar in deze blog op te kunnen reflecteren en er woorden aan te kunnen geven.
Vipassana
Vipassana (wat zoveel betekent als de dingen zien zoals ze echt zijn), is één van India’s oudste meditatietechnieken. Het werd meer dan 2500 jaar geleden in India onderwezen door de Boeddha, als remedie tegen universele problemen en wordt gezien als de kunst van het leven.[1]
De kunst van het leven, om te kunnen zijn met de “dingen” zoals ze zich aan dienen. Zonder oordeel, maar met een blik van gelijkmoedigheid en in de wetenschap dat alles continue veranderd (the universal law of impermanence). Het daarom geen zin heeft om je vast te klampen aan fijne “dingen” of weg te willen van dat wat we bestempelen als niet fijn. En niet alleen dat het geen zin heeft, maar sterker nog dat het (om in de termen van de Boeddha te blijven) de oorzaak is van al het menselijk lijden. De Vipassana techniek heeft als doel om je daarvan te bevrijden en te streven naar het hoogst mogelijke geluk.
Hoe? Door de verbinding tussen lichaam en geest te versterken (door je lichaamsbewustzijn te verruimen). Zodat het steeds duidelijker wordt hoe: gedachtes (en alle informatie die via onze zintuigen binnenkomt) ons beïnvloeden, gevoelens in ons lichaam creëren, op welk gevoelens we vervolgens handelen met een “like” of een “dislike” en we daarmee een vicieuze cirkel creëren van meer of juist minder willen. Kortom: “lijden”.
Likes vs Dislikes
Craving vs Aversion. Ergens naar verlangen of juist verlangen dat iets er niet meer is. Hartstikke menselijk, zulke verlangens, maar ook de bron van “lijden”. En leuk dat de Boeddha dat zegt natuurlijk, maar na 10 dagen in stilte te hebben doorgebracht is dit ook mijn eigen directe ervaring geworden.
Een paar voorbeelden van de likes en dislikes waar ik tegenaan liep:
“Echte” stilte willen: want met 6 anderen op een slaapzaal, 45 vrouwen tegelijk aan de maaltijd en met 90 mensen uren aan een in een meditatiezaal resulteerde maar al te vaak in het verlangen naar me-time, vrij van menselijke geluiden. Maar met ‘tolerantie’ als één van de ‘pãramì’s (perfecties van de mind) in het achterhoofd, steeds de gedachtes van irritaties en verlangens loslaten en mijn aandacht brengen naar de bijbehorende gevoelens in mijn lichaam. Om uiteindelijk op te merken dat die gevoelens en verlangens inderdaad verdwenen en plaatsmaakten voor tolerantie. Waarna ze weer terugkwamen en ook (steeds sneller en sneller) weer verdwenen.
Fijne gevoelens willen: de meditaties die ik eerder had gedaan waren meer in de categorie van zo snel mogelijk naar blijheid & bliss. Maar het beoefenen van deze Vipasanna meditatietechniek zoveel uren per dag, was best hard en serieus werk en “wegzweven op het kussentje” was er de eerste 7 dagen (ja echt zeven dagen!) niet bij. Het resultaat op en na dag 8 was daarna wel des te fijner, zonder me dan weer aan dat resultaat te hechten (mogen) uiteraard ;)
Yoga & beweging willen: hier en dat wat rekken en strekken of een mindfull walk in de tuin, dat was het wel… ooooh wat verlangde ik af en toe naar een echte yogales of een wandeling met de hond op het strand of écht in de natuur. Maar het had geen zin om hiernaar te verlangen, het was er niet. De gedachtes eraan leiden me alleen maar weg van waar het omging (het leren van de Vipassana techniek) en creëerde “lijden”. Dus ook deze verlangens te leren zien als onderdeel van de techniek. Verlangens die komen en gaan en dat uiteindelijk die 10 dagen om zullen kruipen. Nu weer extra aan het genieten van mijn yoga practice en de wandelingen met Boudin, met het bewustzijn dat hier absoluut een gehechtheid zit. But yes, I’m still human :)
Het Spartaanse regime niet willen: zo blij met de vrijheid die ik voel sinds ik niet meer op de Zuidas werk, dat het regime (van om 4u op staan en op gezette tijden mediteren, eten, rusten, etc.) me zwaar viel. Ik wilde Spartaans (dat had ik vanuit de comfort van mijn huis bedacht), maar toen het er was, was er ook veel weerstand. Maar waar weerstand zit, zit ook de groei. Met de kunst om deze weerstand ook als onderdeel van de techniek te zien. En jawel, ook deze weerstand kwam en ging, kwam en ging, kwam en ging… De weerstand steeds op te merken als gevoel in mijn lichaam, me daar op te focussen en steeds als er een gedachte kwam die de weerstand probeerde te voeden, de focus weer te verleggen. Fijn om daarmee te kunnen oefenen, zonder alle afleidingen van de “normale” wereld: weerstand wegduwen door iets “leuks”, “gezelligs”, “uitdagends”, “lekkers”, “verdovends”, “actiefs”, “etc.” te gaan doen.
Juist omdat de “externe” factoren en omstandigheden die 10 dagen precies hetzelfde waren, het regime het regime was. Kon ik echt zelf ervaren dat alles “intern” continue veranderd. Van dag tot dag; want waar ik de enige dag vol frisse tegenzin op stond, was het de volgende dag met een gevoel van empowerment, weer een andere dag met een donderwolk, dufheid of geluk. En niet alleen van dag tot dag, maar ook van uur tot uur en van moment tot moment.
De momenten waarop ik het niet meer zag zitten (bijvoorbeeld toen het O&N was en ik naar huis wilde om dit samen te vieren met loved ones) duurde voor mijn gevoel soms eindeloos, maar keer op keer gingen ze ook weer voorbij en maakten steeds vaker (vooral na dag 7 haha) plaats voor gevoelens van een dieper begrijpen, gelijkmoedigheid en “intern” geluk.
Wie weet ook voor jou mooi om eens bij stil te staan; wat zijn jouw likes en dislikes, cravings en aversions? En dan met name van de “dingen” die ik er nu juist wel of niet zijn, waar je eigenlijk niet zoveel aan kunt veranderen in dit moment en waarvan je eigenlijk wel weet dat het je niet (meer) zoveel brengt om ernaar te verlangen of je erover op te vreten? Wat natuurlijk niet betekent dat je dan in dit moment geen inspired action mag nemen om iets aan de situatie te doen. Acceptatie van dat wat er nu is, betekent namelijk niet bij de pakken neerzitten…
Little Buddha Smile
Makkelijker gezegd dan gedaan; simpelweg stoppen ergens naar te verlangen of je erover op te vreten. En helemaal logisch dat je die vakantiedagen niet wilt opmaken aan 10 dagen je mond houden om die Vipassana techniek te leren ;)
Maar je kunt altijd iets doen, right?
Word je bewust van je likes en dislikes, cravings en aversions. Best moeilijk natuurlijk, maar ook als het “Ahaa-moment” pas uren of dagen later komt heb je al winst! En dan… niet jezelf veroordelen of afkeuren, just a Little Buddha Smile. Opmerken, lachen, doorgaan en opnieuw proberen.
Bewust opgemerkt? Lekker bezig! De volgende uitdaging is om “er” niet op te handelen. Absoluut moeilijk! Wat kun je doen: Anapana meditatie (stap 1 van de Vipassana techniek). Klinkt ingewikkeld, maar houdt zoveel in als het focussen op je natuurlijke adem. Steeds als je afdwaalt in gedachtes (wat aan het begin ongeveer de hele tijd zal zijn), breng je je aandacht weer terug naar je adem. Again and again and again. Het gaat wat “makkelijker” als je ogen sluit en je één punt kiest waar je de adem het beste kunt voelen (bijvoorbeeld de sensaties bij je neusvleugels; stroming van lucht, temperatuurverschil van frisse inadem en warmere uitadem, tintelingen, etc.). Daarnaast kun je een timer zetten van een paar minuutjes, zodat je voor die tijd met jezelf afspreekt om echt dedicated en met focus aan de slag te gaan.
Bewust opgemerkt en er niet op gehandeld? Dan kun je de oefening gaan uitbreiden met zien of je de like, dislike, craving of aversion kunt voelen puur als sensatie in je lichaam. Vaak komt namelijk de sensatie nog voordat je kunt “begrijpen” wat “er” is en de gedachtes van het willen/niet worden gevormd en steeds weer worden versterkt. Een bodyscan kan je helpen om meer lichaamsbewustzijn aan te wakkeren. De gratis VGZ Mindfulness app heeft bijvoorbeeld hele fijne (korte en lange) bodyscans, waarbij je bepaalde lichaamsdelen langsgaat met je aandacht en kijkt of je daar sensaties kunt waarnemen. Je zult wellicht merken dat die sensaties ook steeds weer veranderen en je steeds makkelijker die sensaties kunt opmerken.
Wil je wel het wel proberen, maar vergeet je het ook steeds? Plak post-its (op je werkplek, de deur van de ijskast, je sportspullen, etc.) of schrijf een reminder op je hand (bijv. als je naar familie gaat of je favoriete winkel terwijl je niets wilt kopen).
Een yogales volgen en dan oefenen met het opmerken van al die fysieke sensaties. Opmerken welke neiging je naar aanleiding daarvan hebt (bijvoorbeeld stoppen, forceren, opgeven, accepteren) en of je hier vervolgens ook bewust en niet impulsief op kunt reageren. De houding wat aanpassen vanuit een mindful gedachte en een mindful handeling.
BCB (Boeddha’s Corporate Benefits)
Uit je hoofd in je lichaam, de voordelen op een rijtje:
Stress manifesteert zich in eerste instantie in je lichaam. Dus als jij kunt voelen wat jouw stress signalen zijn (denk aan druk op je borst, hogere hartslag, gespannen spieren, strakke kaken, stijve nek, adrenaline rush, etc.), dan kun je er eerder op handelen.
In het moment ervaren waar je stress van krijgt, in plaats van achteraf beredeneren en gissen wat de trigger moet zijn geweest.
In het moment kunnen voelen waar je energie van krijgt (waar je op een “positieve” manier van “aan” gaat) en waar je juist op leegloopt.
(Negatieve) gedachtes slurpen niet alleen energie, maar leiden ook af. Als je oefent in die gedachtes te laten zijn voor wat ze zijn, zul je meer focus hebben voor de taak die voor je ligt en daarmee productiever zijn.
Aversie ten opzichte van bepaalde taken (die nou eenmaal wel echt gewoon gedaan moeten worden) naast je neer kunnen leggen, je er niet tegen verzetten en ze gewoon maar aftikken. En dus geen energie verspillen aan het “niet willen” doen van… wat dan ook!
Cravings naar cafeïne, suiker of andere “slechte” gewoontes verminderen. Als je de craving kunt opmerken als fysieke sensatie (nog voordat het een gedachte wordt) en je weet dat elke fysieke sensatie vroeg of laat verdwijnt, dan wordt het wellicht iets eenvoudiger om niet toe te geven aan de craving. Yes; dat is next level! Still learning myself #lifelongpractice
Overwhelmed, stressed out of behoefte aan een mini-pauze? De Anapana techniek is altijd een goed idee.
Fysieke “pijntjes”? Probeer eens een korte body-scan om te zien wat je precies voelt en misschien vanuit die ervaring iets te kunnen veranderen (aan bijvoorbeeld je houding of door een wandel-pauze in te lassen).
Dieper duiken in BCB (Boeddha’s Corporate Benefits)? Heeft jouw hele team wel iets aan deze voordelen?
Het komt allemaal terug in de kantooryoga sessies en workshops van Startup Yoga, dus Let’s connect!
